Integratieve psychotherapie
“De stroming die bekend staat als psychotherapie-integratie kenmerkt zich door onvrede met de beperkingen die iedere traditionele school met zich mee brengt, en een gelijktijdige nieuwsgierige interesse om over en voorbij de grenzen van de eigen school te kijken om te zien wat van andere denkwijzen over psychotherapie en gedragsverandering geleerd kan worden” (Handbook of Therapy Integration, Norcross & Newman, 1992, p.4)
Voorbij de grenzen van één kader
In de integratieve psychotherapie wordt voorbij de grenzen van één specifieke therapeutische stroming gekeken. Er wordt gezocht naar wat werkt en waarom iets werkt.
Anders dan bij een ecclectische visie, waarbij technieken worden gecombineerd omdat ze werken, wordt bij de integratieve therapie vertrokken vanuit een stevige theoretische basis. Hierbij worden kennis, inzichten, therapeutische vaardigheden en therapeutische behandelwijzen vanuit diverse stromingen geïntegreerd in de psychotherapeutische handelwijze.
Ook het rijke gedachtengoed vanuit de cliëntgerichte-experiëntiële stroming wordt mee opgenomen in de integratieve psychotherapie, waarbij elementen uit de andere stromingen het gedachtengoed kunnen aanvullen en versterken.
'Tendens tot integratie' in alle therapiestromingen
Binnen elk groot paradigma in de psychotherapie zie je een tendens tot integratie met aspecten die in één of meerdere van de andere therapiestromingen aan bod komen.
Er bestaat niet zoiets als “de integratieve psychotherapie” als duidelijk afgebakende vorm van psychotherapie.
In de cliëntgerichte-experiëntiële psychotherapie zien we deze tendens bijv. terug in de emotion-focused therapie, waarbij inzichten uit de cliëntgerichte psychotherapie worden gecombineerd met inzichten uit de systeembenadering en gestalttherapie. Ook in de andere grote psychotherapiestromingen zien we dit, bijv. in de acceptatie- en commitment therapie waar de cognitieve gedragstherapie aangevuld wordt met elementen uit de experiëntiële en interactionele kaders en mindfulness. Ook in de recentere therapiemodellen binnen de psychoanalyse (vb. mentalisation-based psychotherapy) wordt de klassieke psychoanalyse aangevuld met inzichten en processen die in andere therapiestromingen voorop staan. Ook in de relatie- en gezinstherapie wordt het veranderen van systemen benaderd vanuit diverse psychotherapeutische kaders.
Klemtoon op het gemeenschappelijke
Naast het aanvullen en integreren van theoretische modellen, wordt in de integratieve benadering de klemtoon gelegd op wat de verschillende psychotherapeutische paradigma gemeenschappelijk hebben. Er wordt gesteld dat er in de psychotherapeutische scholen weliswaar verschillende accenten gelegd worden en verschillende technieken om tot verandering te komen aangeleerd worden, maar dat er naast de verschillen vooral ook veel gemeenschappelijkheid is.
Overlappende technieken
Het gemeenschappelijke is vaak te zien in overlappende therapeutische technieken. Zo zijn er bijv. heel wat overeenkomsten in de behandeltechnieken van de schematherapie en de emotion-focused therapie.
Common factors
Daarnaast zijn er de zogenaamde common factors, die binnen elke psychotherapeutische stroming benadrukt worden. Onder deze zogenaamde ‘common factors’ valt de kwaliteit van de therapeutische werkrelatie, die sterk beïnvloed wordt door de mate van empathische afstemming, echtheid en onvoorwaardelijke acceptatie (zie ook Vanaerschot, Nicolai, & Hebbrecht, 2015). Uit onderzoek blijken deze common factors een minstens even grote predictieve waarde te hebben naar de behandeleffecten toe als de specifieke behandeltechnieken.
Binnen het rijke gedachtengoed van de cliëntgerichte-experiëntiële kader werd veel kennis ontwikkeld en onderzoek gevoerd rond deze common factors, waardoor dit gedachtengoed vaak een centrale plaats krijgt binnen de integratieve psychotherapeutische behandelvormen.
